دیگ آبگرم یا بویلر آبگرم، یک دستگاه است که برای گرم‌کردن آب به کار می‌رود. این دستگاه‌ها معمولاً در منازل، ساختمان‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها، کارخانه‌ها و سایر اماکن صنعتی استفاده می‌شوند. معمولاً بویلرهای آبگرم برای استفاده در سیستم‌های گرمایش مرکزی نصب می‌شوند.
بویلرهای آبگرم معمولاً دارای یک مخزن آب بزرگ هستند که آب را گرم می‌کنند و آن را در دمای مطلوب نگه می‌دارند. آبگرم‌ها معمولاً از انرژی‌های مختلفی مانند گاز طبیعی، برق، نفت، یا انرژی خورشیدی برای گرم‌کردن آب استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها معمولاً دارای یک سیستم گرمایشی هستند که آب را از طریق یک چرخه پمپاژ، به سیستم‌های مختلف توزیع می‌کنند.
بویلرهای آبگرم به عنوان یکی از اصلی‌ترین اجزای سیستم‌های گرمایشی و آب گرم ساختمان‌ها شناخته می‌شوند و وظیفه اصلی آنها ارائه آب گرم برای استفاده‌های مختلف مانند حمام، آشپزخانه، گرمایش فضاها و آب گرم دستگاه‌های خانگی می‌باشد.
دیگ‌های آبگرم و آب داغ ممکن است بر اساس نوع کاربری، روش گرم‌کردن، و ویژگی‌های فنی دیگر، انواع مختلفی داشته باشند. در زیر به برخی از انواع رایج این دیگ‌ها اشاره می‌کنیم:
انواع رایج دیگ‌های آبگرم
بویلرهای گاز
یاین دیگ‌ها از انرژی گاز طبیعی یا گاز مایع برای گرم‌کردن آب استفاده می‌کنند. آبی که از این بویلرها تولید می‌شود، معمولاً برای گرمایش فضاها و یا استفاده در سیستم‌های گرمایشی مرکزی استفاده می‌شود.
بویلرهای الکتریکی
این نوع بویلرها از انرژی الکتریکی برای گرم‌کردن آب استفاده می‌کنند. آنها عموماً برای استفاده در منازل، آپارتمان‌ها و ساختمان‌های کوچک استفاده می‌شوند و معمولاً به عنوان بویلر آبگرم برای استفاده در حمام‌ها و آشپزخانه‌ها استفاده می‌شوند.
بویلرهای زغال‌سنگ یا چوب
این دیگ‌ها از انرژی مشتعل شدن زغال‌سنگ یا چوب برای گرم‌کردن آب استفاده می‌کنند. آنها معمولاً در مکان‌هایی که دسترسی به گاز یا برق محدود است، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بویلرهای خورشیدی
این نوع بویلرها از تابش نور خورشید برای گرم‌کردن آب استفاده می‌کنند. آنها معمولاً دارای پنل‌های خورشیدی هستند که نور خورشید را تبدیل به انرژی حرارتی می‌کنند و آب را گرم می‌کنند.
هر یک از این انواع ویژگی‌ها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند و بر اساس نیاز می‌توان انتخاب نمود.
دیگ‌های آبگرم بر اساس متریال ساخت
دیگ آبگرم فولادی
دیگ آبگرم فولادی یک دستگاه گرمایشی است که از جنس فولاد ساخته شده و برای گرم‌کردن آب به منظور استفاده در سیستم‌های گرمایشی و آبگرمکن‌ها به کار می‌رود. این بویلرها معمولاً شامل یک مخزن آب است که آب را گرم می‌کنند و از طریق یک سیستم گرمایشی، حرارت تولید شده را به سیستم توزیع می‌کنند. از آنجایی که از جنس فولاد ساخته شده‌اند، معمولاً دارای مقاومت و دوام بالایی در برابر فشار و دما هستند.
دیگ آبگرم چدنی
دیگ آبگرم چدنی یک نوع دستگاه گرمایشی است که از جنس چدن ساخته شده و برای گرم‌کردن آب برای استفاده در سیستم‌های گرمایشی، آبگرمکن‌ها و سیستم‌های گرمایش آب استفاده می‌شود. این بویلرها دارای مخزن آبی هستند که آب را گرم می‌کنند و سپس آن را به سیستم توزیع می‌کنند. به دلیل پره ای بودن و نصب آسان تر در هر مکانی که دسترسی کم وجود دارد دیگ های چدنی انتخاب مناسب ترس هستند.
دیگ‌های آبگرم یا آب داغ معمولاً بر اساس دمای سیال تولید شده توسط آنها دسته‌بندی می‌شوند. دمای سیال تولیدی می‌تواند بر اساس استفاده مورد نظر و تنظیمات دیگ متفاوت باشد. در زیر، تعریف‌های معمول برای این دسته‌بندی‌ها را می‌آورم:
دیگ‌های آبگرم بر اساس دمای سیال
آب گرم
دمای آب در این حالت معمولاً در محدوده ۴۰-۵۰ درجه سانتی‌گراد است. این دما مناسب برای استفاده در حمام‌ها، شستشوی دست و صورت و سایر کاربردهای مشابه است.
آب داغ
دمای آب در این حالت معمولاً بالای ۶۰ درجه سانتی‌گراد است.
هر یک از این دماها ممکن است بر اساس محصول، نوع دیگ، نوع سوخت، تنظیمات و موارد دیگر متفاوت باشد. انتخاب نوع مناسب بر اساس نیازهای خاص و محل استفاده، امری بسیار مهم است.
دیگ‌های آب گرم بر اساس مسیر گازهای حاصل از احتراق شعله می‌توانند به چندین نوع تقسیم شوند. در زیر، به برخی از این انواع اشاره خواهم کرد:
دیگ تک پاس
– در این دیگ‌ها، گازهای حاصل از احتراق به صورت یک مسیر از محفظه احتراق به سمت دودکش و خروجی بیرونی حرکت می‌کنند.
– این نوع دیگ برای کاربردهایی مناسب است که نیاز به گرمایش سریع و قابلیت نصب آسان دارند.
دیگ دو پاس
– در این دیگ‌ها، گازهای حاصل از احتراق ابتدا از محفظه احتراق به سمت دودکش حرکت کرده، سپس به صورت دوم از بخش دوم دیگ عبور می‌کنند.
– این نوع دیگ معمولاً باعث افزایش بازده و بهبود کارایی سیستم می‌شود.
کوره برگشتی
– در این نوع دیگ‌ها، گازهای حاصل از احتراق به طور چرخشی به دور محفظه احتراق حرکت می‌کنند و بعد از انجام یک چرخه، به دودکش و خروجی بیرونی هدایت می‌شوند.
– این نوع دیگ معمولاً به عنوان یکی از انتخاب‌های اقتصادی و پر بازده استفاده می‌شود.
دیگ سه پاس
– در این دیگ‌ها، گازهای حاصل از احتراق به سه مرحله از محفظه احتراق عبور می‌کنند، سپس به دودکش و خروجی بیرونی هدایت می‌شوند.
– این نوع دیگ معمولاً باعث افزایش بازده و بهبود کارایی سیستم می‌شود و مناسب برای کاربردهایی است که نیاز به تولید گرمایش با بازدهی بالا دارند.
این تقسیمات نشان می‌دهند که چگونه مسیر گازهای حاصل از احتراق در دیگ‌های آب گرم می‌تواند متفاوت باشد و به نوعی تأثیر بسزایی بر بازده و عملکرد دیگ‌ها داشته باشد.
در دیگ‌های آبگرم، عبور گازهای دودی از داخل دیگ و حرکت آنها به سمت دودکش و خروجی می‌تواند به چندین شکل انجام شود. دو نوع متداول از این نوع دیگ‌ها شامل دیگ آبگرم عقب خشک و عقب تر هستند. زمانی که از عبور گازهای دودی از داخل دیگ و تأثیر آن بر آب گرم در داخل دیگ صحبت می‌شود، این دو نوع معمولاً به کار می‌روند.
دیگ آبگرم عقب خشک
– در این نوع دیگ، قسمت دودکش و خروجی بیرونی در عقب (پشت) دیگ قرار دارند.
– گازهای دودی از محفظه احتراق به سمت عقب دیگ حرکت می‌کنند و پس از تماس با لوله‌های گرم‌کننده، به دودکش و سپس به خارج از دیگ هدایت می‌شوند.
– این نوع دیگ معمولاً ساختار ساده‌تری دارد و برای کاربردهایی که نیاز به تمیز کردن و نگهداری آسان دارند، مناسب است.
دیگ آبگرم عقب تر
– در این نوع دیگ، قسمت دودکش و خروجی بیرونی از قسمت جلویی دیگ قرار دارد.
– گازهای دودی از محفظه احتراق به سمت عقب دیگ حرکت کرده و پس از تماس با لوله‌های گرم‌کننده، به دودکش و سپس به خارج از دیگ هدایت می‌شوند.
– این نوع دیگ معمولاً با یک سطح گرمایشی بیشتر و بازدهی بالاتر ارائه می‌شود، اما نیاز به نگهداری و تعمیرات بیشتری دارد.
این تفاوت‌ها نشان می‌دهند که چگونه عبور گازهای حاص از احتراق از داخل دیگ و تأثیر آن بر بازده و عملکرد دیگ‌ها می‌تواند متفاوت باشد، و هر نوع دیگ مزایا و معایب خاص خود را دارد.
دیگ‌های آبگرم یک نقش اساسی و حیاتی در صنایع مختلف و سازمان‌های مختلف دارند. در زیر به برخی از کاربردهای اصلی آنها اشاره می‌کنم:
از کاربردهای دیگ های ابگرم
صنایع تولیدی و صنایع فرآوری
در این صنایع، دیگ‌های آبگرم برای تولید بخار و آب گرم برای فرآوری مواد و تولید انرژی حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کاربرد به صورت گسترده در صنایعی مانند صنایع غذایی، نساجی، پتروشیمی، فولاد و غیره دیده می‌شود.
تأمین گرما و آب گرم در ساختمان‌ها
در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی، دیگ‌های آبگرم برای تأمین آب گرم برای حمام، آشپزخانه، سیستم‌های گرمایش مرکزی، سیستم‌های آب گرم شیرین کننده و سایر نیازهای گرمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کاربردهای زیست‌محیطی
در برخی از صنایع و سازمان‌ها، دیگ‌های آبگرم با استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر مانند خورشید برای تأمین نیازهای گرمایشی و آب گرم استفاده می‌شوند که این امر به بهبود محیط زیست کمک می‌کند.
صنایع فرایندی
در صنایعی که نیاز به پردازش حرارتی مواد مختلف دارند مانند تولید نئوپان، پلیمرها، چوب، شیشه، فلزات و غیره، دیگ‌های آبگرم جایگاه مهمی دارند.
سازمان‌ها و ادارات
در سازمان‌ها و ادارات نیز برای تأمین نیازهای گرمایشی و آب گرم برای حمام‌ها، آشپزخانه‌ها و سیستم‌های گرمایش مرکزی از دیگ‌های آبگرم استفاده می‌شود.
در کل، دیگ‌های آبگرم در صنایع و سازمان‌ها به عنوان یکی از اجزای اساسی و اصلی در تأمین نیازهای گرمایشی و آب گرم به کار می‌روند و از اهمیت بسیاری برخوردارند.
تعمیرات و نگهداری دیگ‌های آبگرم بسیار اهمیت دارد تا عملکرد بهینه و ایمنی این دستگاه‌ها تضمین شود. در زیر، تعمیرات و نگهداری لازم برای دیگ‌های آبگرم به تفکیک شرح داده شده است:
تعمیر و نگهداری دیگ های ابگرم
تعمیرات دوره‌ای
– بررسی دوره‌ای وضعیت دیگ، شامل بررسی سیستم‌های کنترل و ایمنی، لوله‌ها و شیرها، سطوح گرمایشی و سایر اجزای دیگ.
– تعویض و یا تعمیر قطعات آسیب‌دیده و فرسوده مانند شیرها، ولوها، و سایر قطعات مکانیکی.
نگهداری روزانه
– بررسی و پاکسازی لوله‌ها، شیرها و سایر قطعات برای جلوگیری از بستگی و کاهش دبی آب گرم.
– بررسی فشار آب و دمای دیگ و تنظیم مجدد آنها در صورت نیاز.
– اجرای تست‌های ایمنی و کنترل سیستم‌های حفاظتی مانند وسیله اطفاء حریق و سیستم‌های خنک‌کننده.
نگهداری دوره‌ای
– تعویض فیلترها و عوامل تصفیه آب جهت جلوگیری از تراکم و کاهش بازدهی دیگ.
– بررسی و تعمیر و تعویض عوامل سوخت‌دهی.
– بررسی و تنظیم مجدد سیستم‌های کنترل و ایمنی به منظور اطمینان از عملکرد صحیح دیگ.
نگهداری تعمیراتی
– اجرای تست‌های فشار و آزمایش‌های غیرمخرب به منظور تشخیص خطاها و نقاط ضعف.
– تعمیرات و تعویض قطعات بزرگ و پیچیده مانند نازل های سوخت، لوله‌های گرمایشی و سایر قطعات مهم.
این تعمیرات و نگهداری‌ها باعث می‌شود دیگ‌های آبگرم به طور مداوم و با کارایی بالا عمل کرده و خطرات احتمالی ناشی از خرابی‌ها و نقصانات را به حداقل برسانند. به علاوه، اجرای منظم این فعالیت‌ها می‌تواند عمر مفید دیگ‌ها را بیشتر کند و هزینه‌های نگهداری را کاهش دهد.
خلاصه
تعمیرات و نگهداری دیگ‌های آبگرم بسیار اهمیت دارند تا عمر و کارایی این دستگاه‌ها بهبود یابد و خطرات ناشی از خرابی‌ها کاهش یابد. با اجرای منظم تعمیرات و نگهداری، دیگ‌ها به طور مداوم و با کارایی بالا عمل کرده و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهند. در نتیجه، توجه به تعمیرات و نگهداری دیگ‌های آبگرم ضروری است تا از عملکرد بهینه و ایمنی این دستگاه‌ها اطمینان حاصل شود.
